خودارزیابی چیست و چه اهمیتی دارد؟
ارزیابی عملکرد، ابزار مهمی برای حفظ جریان ارتباطات در یک سازمان و یا شرکت است. ارزیابی دوره ای، فرصتی برای مدیران و کارکنان است تا عملکرد خود را مرور کنند و انتظارات آینده را مورد بحث قرار دهند. ارزیابی همچنین به عنوان فرصتی برای تعیین اهداف به صورت فردی و گروهی تلقی می شود و بخش مهمی از این فرآیند، خودارزیابی کارکنان است.
اهمیت خود ارزیابی
خودارزیابی (به انگلیسی: Self-Assessment) یکی از شیوه های ارزیابی است که در آن، مسئولیت ارزیابی و گزارش کردن یک یا چند پارامتر به خود فرد واگذار می‌شود. ارزیابی‌ها معمولاً کوتاه هستند، کمتر از 15 دقیقه طول می‌کشد تا تکمیل شوند. ولی مزایای بلندمدتی خواهد داشت.
کاربرد خودارزیابی
- انجام تست های شخصیت شناسی و رفتارشناسی از طریق پرسشنامه های خودارزیابی توسط خود فرد
- ارزیابی میزان یادگیری و دانشی که آموخته اید
- ارزیابی یک عضو از سازمان در مورد عملکرد، یا رشد و پیشرفت خودش
برخی از روش های خودارزیابی
- خودارزیابی از طریق پر کردن پرسشنامه مانند:
- پرسشنامه عزت نفس کوپر اسمیت
- پرسشنامه وجدان و مسئولیت پذیری
- پرسشنامه دیسک
- پرسشنامه سنجش نگرش پولی
- پرسشنامه سنجش مرکز کنترل
- پرسشنامه کمال طلبی
- پرسشنامه سنجش توافق پذیری
- پرسشنامه سنجش بازه زمانی توجه
- پرسشنامه سنجش نوروتیک بودن
خودارزیابی از طریق چک لیست (مثلاً برای سنجش نظم کارکنان یک هتل یا رستوران)
خودارزیابی از طریق پرسیدن سوالات باز با پاسخ تشریحی که به فکر کردن و تامل بیشتر و تحلیل دقیق‌تر و عمیق‌تر رفتار فرد توسط خودش منتهی شود.
نقاط قوت استفاده از خودارزیابی
- ارزیابی خود یکی از مهارت‌های ضروری در زندگی است و آزمون‌های خودارزیابی، می‌توانند تمرینی برای تقویت این مهارت محسوب شوند.
- سهم مسئولیت دانش آموز یا کارمند یا به طور کلی پاسخ دهنده را در زندگی شخصی یا محیط کارش افزایش می‌دهد و به او یادآوری می‌کند که قرار نیست فقط به دیگران گزارش دهد. بلکه باید با خود صادق باشد و به خودش در مورد صفات و رفتار و دستاوردهایش گزارش دهد.
- در صورت تکرار این کار و هدایت آن توسط مربی مجرب، خودارزیابی می‌تواند قدرت تفکر نقادانه را در انسان‌ها افزایش دهد.
نقاط ضعف استفاده از خودارزیابی
- الزاماً قابل اتکا نیست و خصوصاً اگر نتایج آن برای فرد در کوتاه مدت، دستاوردهای مثبت و منفی به همراه داشته باشد، احتمال آن دارد که خواسته یا ناخواسته، سوگیری هایی در این شیوه ارزیابی به وجود بیاید.
- نیازمند آموزش جدی و عمیق است و معمولاً بدون آموزش، ممکن است این کار به شیوه‌ای نادرست اجرا شود.
خودارزیابی برای کارمندان
خودارزیابی بخشی از بررسی عملکرد است که به کارکنان فرصت می دهد تا به خود فکر کنند و نقاط قوت و ضعف خود را در نظر بگیرند. این موضوع نه تنها برای رشد حرفه ای بلکه از نظر زندگی شخصی نیز خیلی مهم است. با نقد کار و رفتار خود، کارمندان می توانند بینشی به دست آورند که به بهبود آنها کمک می کند.
خودارزیابی برای مدیران
خودارزیابی کارکنان به مدیران می گوید که کارکنانشان به طور کلی چگونه خود را در چارچوب تیم و سازمان می بینند. خودارزیابی ها همچنین فرصتی برای جمع آوری بازخورد کارکنان در مورد انگیزه آنها (فراتر از پول) برای انجام بهتر شدن کارشان را فراهم می کند.
ارزیابی های عملکرد
دیوید هاسل، بنیانگذار و مدیر عامل شرکت فیفتین فایو می گوید: «محصول کاری کارکنان با انگیزه درونی نسبت به کاری که از انگیزه‌های بیرونی به دست می‌آید، مانند پاداش یا تاکتیک‌های ترس، تأثیرگذارتر و پایدارتر است.»
نکته: خود ارزیابی هم برای کارکنان و هم برای مدیران به عنوان اهرمی برای رشد حرفه ای مهم است.
بهترین شیوه ها برای نوشتن یک خودارزیابی
نوشتن یک خودارزیابی کار آسانی نیست. تجزیه و تحلیل خود می تواند بسیار دشوار باشد، به خصوص زمانی که آن تجزیه و تحلیل قرار است برای بررسی به مدیر خود تحویل داد. اگر در شروع کار با مشکل مواجه شدید، این پنج نکته به شما کمک می کند که چگونه یک خودارزیابی بنویسید.
1. توصیف درست
یکی از اهداف اصلی خودارزیابی برجسته کردن دستاوردهای و یادآوری نقاط عطف در پیشرفت حرفه ای شماست. یک خود ارزیابی خوب باید به وظایف و پروژه های خاصی اشاره کند که بهترین کار اخیر شما در مجموعه بوده است. هنگام توصیف آن دستاوردها، کارکنان باید بر تأثیر آن دستاوردها بر سازمان و یا شرکت تاکید کنند تا ارزش آن دیده شود.
2. صادق باشید
خود ارزیابی فقط برای برجسته کردن موفقیت ها نیست. همچنین باید در زمان هایی که کوتاهی کرده اید و یا فرصت سوزی داشته اید، ارزیابی کنید. صادق بودن به معنای اشاره به نقاط ضعفی است که می‌توان آنها را بهبود بخشید. شناخت نقایص خود برای نشان دادن توانایی شما در یادگیری و رشد خیلی مهم است. با این حال، مهم است که در ارزیابی خود را تحقیر نکنید.
3. به طور مستمر برای رشد تلاش کنید
چه سال خوبی را پشت سر گذاشته باشید و چه انتظارات خود را برآورده نکرده اید، مهم است که به بهبود و آموزش خود متعهد بمانید. در طول خودارزیابی، یک لحظه وقت گذاشتن برای فهرست کردن اهداف و مقاصد خود برای سال آینده نشان می‌دهد که موقعیت فعلی، شما را راضی نمی کند.
4. پیگیر اهداف خود باشید
پیگیری اهداف مانند قرار دادن تابلوهای راهنما در جاده است. شما زمانی که بدانید چقدر دیگر راه در پیش دارید تا به مقصد برسید، انگیزه بیشتری پیدا می‌کنید. مدیران ممکن است به طور تقریبی توجه کرده باشند که عملکرد شما چطور بوده است، اما داشتن اعداد مشخص برای اعتبار هر ادعایی، اعتبار خود ارزیابی شما را بیشتر می‌کند.
5. حرفه ای باشید
هنگام نوشتن خودارزیابی، حرفه ای عمل کنید و اطرافیان را به خاطر عملکردی که داشته اند به باد انتقاد نگیرید. برای مثال مدیر خود را به خاطر رهبری ضعیف مورد انتقاد قرار ندهید یا از همکاران برای کم کاری و عدم همکاری انتقاد نکنید. با ارزیابی خود مانند یک اثر هنری رفتار کنید که در طول زمان ساخته می‌شود! همچنین از مثال‌هایی برای اثبات ادعای خود استفاده کنید و طوری مطالب را تنظیم کنید که قرار است یک استاد زبان و ادبیات آن را بررسی کند.